İstanbul’un su kaynaklarının % 98’i yüzeysel su kaynağı niteliğindedir. Yağışlarla gelen sular, baraj ve doğal göl dediğimiz alanlarda biriktirilmekte, regülatörlerle toplanarak içme suyu arıtma tesislerine ulaştırılmaktadır. İstanbul’a su sağlayan 1 doğal göl, 8 baraj, 7 regülatör ve bentler olmak üzere muhtelif kapasitede toplam 17 yüzeysel su kaynağı bulunmaktadır. Ayrıca yeraltı su kaynağı olarak Silivri ve Çatalca Bölgelerini besleyen toplam yıllık 25 milyon 25 bin 556 metreküp kapasiteli 74 adet içme suyu kuyusu mevcuttur.
İçme suyu kaynaklarının yıllık toplam verimi 1 milyar 353 milyon metreküptür.
İçme suyu kaynaklarının su toplama havzaları; Melen ile birlikte 6.157 kilometrekareye ulaşmaktadır.
Su kaynaklarının % 60’ı Anadolu Yakası’nda, % 40’ı Avrupa Yakası’ndadır. Buna karşılık nüfusun % 60’ı Avrupa Yakası’nda, % 40’ı Anadolu Yakası’nda ikamet etmektedir.
Su kaynaklarında biriktirilen sular, çapı 3 metreyi bulan isale hatlarıyla içme suyu arıtma tesislerine ulaştırılmaktadır. Toplam 2.217 km uzunluğundaki isale hatlarının 823 km’si çelik, 598 km’si duktilfont, 20 km’si polietilen ve kalanı diğer (tünel, kanal ve galerilerden) oluşmaktadır. İsale hatları maksimum 40 atü basınca dayanıklıdır.
İstanbul’un engebeli coğrafyası ve suyun çok uzak mesafelerden şehre ulaştırılması büyük enerji ihtiyacı doğurmaktadır. Suyun kaynağından itibaren musluklara ulaşmasına kadar her evrede içme suyu hatlarında basınçlı su olabilmesi için terfi sistemleri kurulmuştur. Toplam 115 adet terfi istasyonunda bulunan muhtelif kapasitelerdeki pompalarla suyun şehrin her noktasına ulaşması temin edilmektedir. İçme suyu terfi sistemlerinin toplam kurulu gücü 308.805 kVA ve yıllık tüketilen enerji miktarı ortalama 757 milyon 805 bin 995 KWh’dır.
İçme suyu kaynaklarındaki ham sular, gerekli arıtma işlemleri için isale hatları vasıtasıyla içme suyu arıtma tesislerine ulaşmaktadır. İstanbul’da toplam 13 adet içme suyu arıtma tesisi bulunmaktadır. Günlük 4 milyon 395 bin 600 metreküp arıtma kapasitesine sahip bu tesislerde içilebilir standartlara getirilen içme suyu arıtımında ozon sistemi kullanılmaktadır.
İstanbul’un muhtelif bölgelerinde farklı büyüklükte 114 adet içme suyu deposu mevcuttur. Su tüketim dengesinin sağlanması, enerji tasarrufu, arızalar ve enerji kesintileri sebebiyle oluşan su kesintilerinin minimuma indirilmesi için inşa edilen depoların toplam kapasitesi 1 milyon 435 bin 580 metreküptür.
Arıtma işlemine müteakip su, isale hatları ve içme suyu şebekesi ile su dağıtım sisteminde yol alarak İstanbullulara ulaşır. İstanbul’da içme suyu şebekesi olarak duktilfont borular kullanılmıştır. Dayanıklılık, sızdırmazlık, uzun ömür gibi özellikleri göz önünde tutularak tercih edilen içme suyu şebekesinin uzunluğu toplam 17 Bin 540 kilometredir.
İstanbul’un su yönetimi hakkında teknik bazı bilgiler verdiğim bu yazı vesilesi ile, 2014 yılında da siz çevre gönüllülerine su gibi duru bir hayat diliyorum.
30.12.2013
Mehmet Dikici
İnşaat Yük. Müh.
mehmetdikici@cekud.org.tr